Δελτίο Τύπου.
Σε ένα ξεχωριστό φεστιβάλ ανοιχτού διαλόγου τέχνης και ψυχικής νόσου, το οποίο πραγματοποιήθηκε από τις 22 έως τις 24 Μαίου 2025 στην Αίγινα, υπό την Αιγίδα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, του δήμου Αίγινας και της περιφέρειας Αττικής φιλοξενήθηκε η νέα έκθεση της Δρ. Κωνσταντίνας Α. Κοντοπούλου με θέμα την καθημερινή εμπειρία της άνοιας υπό το πρίσμα του ανεπίσημου μακροχρόνιου φροντιστή.
«Συνδέοντας την καθημερινή εμπειρία με την επιστημονική τεκμηρίωση, η έκθεση αυτή, καλείται να περιγράψει τη συμπτωματολογία που σημειώνεται στη βιβλιογραφική ανασκόπηση με καλλιτεχνικό τρόπο. Η φωτογραφία και η αφήγηση ή η αφήγηση που υφίσταται πίσω από μια φωτογραφία όσο η φωτογραφία σιωπά, κατευνάζουν την ανάγκη έκφρασης της δύσκολης διαδικασίας της φροντίδας για τον ανεπίσημο φροντιστή.
Έχουν λοιπόν, υπαρξιακό περιεχόμενο. Η ανάγκη να εκφράσω με καθημερινές αναπαραστάσεις τόσο την προληπτική, όσο και τη θεραπευτική διάσταση της τέχνης στην ψυχική υγεία των μακροχρόνιων φροντιστών, μιας ιδιαίτερα παραγκωνισμένης ομάδας πληθυσμού από κράτος και υπηρεσίες ψυχικής υγείας, στην οποία και ανήκω, υπήρχε για καιρό. Για παράδειγμα, παρά το εύρος της επιστημονικής βιβλιογραφίας, που επιβεβαιώνει ότι οι ανεπίσημοι φροντιστές, βρίσκονται σε μείζονα κίνδυνο ψυχικής νόσου, δεν υπάρχει η ανάλογη προσπάθεια για την ψυχολογική και την κοινωνική τους υποστήριξη από κοινωνικές πολιτικές και πολιτικές υγείας.
Με υλικό από πραγματικές καθημερινές σκηνές και γεγονότα, δημιούργησα μια έκθεση φωτογραφίας συνοδευόμενη από υλικό βίντεο και αφήγηση, η οποία προσκάλεσε και συνεχίζει να προσκαλεί το κοινό σε ανοιχτή συζήτηση. Στον πολυετή μου ρόλο της ανεπίσημης φροντίστριας και σε σχέση με την άνοια και σε σχέση με άλλες ασθένειες, υπήρξε μια μέθοδος αυτοθεραπείας.
Η εμπειρία της φροντίδας συνιστά μια καθημερινή αποκάλυψη με υπαρξιακό περιεχόμενο, η οποία μέσα από την τέχνη δύναται να αποκτήσει θετικό πρόσημο. Λειτουργεί ως αντιφατικός μηχανισμός ενδυνάμωσης και αποδυνάμωσης ταυτόχρονα, με την αίσθηση του ευάλωτου, που προκαλεί αυτό το δίπολο, να μετουσιώνεται μέσα από το φωτογραφικό φακό σε δημιουργική έξαρση. Υπήρξε βέβαια και μια εμπειρία που με βοήθησε να συμπεράνω, πως ο ρόλος του επιστήμονα ψυχικής υγείας, όταν συνοδεύεται από την καθημερινή μακροχρόνια εμπειρία της φροντίδας ψυχικών και άλλων νόσων, γίνεται ακόμα πιο κρίσιμος και από άποψη εργαλείων αυτοθεραπείας αλλά και από άποψη μηχανισμών ενσυναίσθησης.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω με τη σειρά μου το νησί της Αίγινας για τη φιλοξενία. Για ακόμα μια χρονιά, ένα φεστιβάλ τεχνών με διεπιστημονικό χαρακτήρα ανέδειξε τον πολιτιστικό χαρακτήρα του νησιού.
Το μήνυμα που θα ήθελα να προκύψει από αυτή την προσπάθεια είναι πως η τέχνη λειτουργεί τόσο θεραπευτικά όσο και ως μορφή πρόληψης στην ψυχική υγεία και πως ο ρόλος της χρειάζεται ενίσχυση σε κάθε πλαίσιο φροντίδας όπως δομές ψυχικής υγείας, φροντίδας ηλικιωμένων, ανηλίκων, νοσοκομεία, κέντρα υγείας, σωφρονιστικά καταστήματα και κάθε πλαίσιο εκπαίδευσης. Οφείλουμε δράσεις εσε σχέση με την ψυχική υγεία φροντιστή και ασθενούς”
Η διοργάνωση πραγματοποιήθηκε από το σωματείο Ελληνικό Δίκτυο Φροντιστών ΕΠΙΟΝΗ.
Η Δρ. Κοντοπούλου είναι εντεταλμένη διδάσκουσα στο Δ.Π.Θ.
