Τα εγκαίνια της έκθεσης με τίτλο "Κωνσταντίνος Αρτέμης, ο τελευταίος ναζαρηνός", πραγματοποιήθηκαν το απόγευμα της Παρασκευής, στο Κέντρο Νεότητας της Ιεράς Μητροπόλεως.
Η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα των τριήμερων εορταστικών εκδηλώσεων, για την επέτειο των 400 χρόνων από την Επέτειο των 400 ετών (1622-2022) από της κοιμήσεως του εν αγίοις πατρός ημών Διονυσίου Αρχιεπισκόπου Αιγίνης του θαυματουργού.
Η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα των τριήμερων εορταστικών εκδηλώσεων, για την επέτειο των 400 χρόνων από την Επέτειο των 400 ετών (1622-2022) από της κοιμήσεως του εν αγίοις πατρός ημών Διονυσίου Αρχιεπισκόπου Αιγίνης του θαυματουργού.
Την έκθεση προλόγισε ο πρωτοσύγκελλος π. Νεκτάριος Δαρδανός και χαιρέτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ύδρας κ. Εφραίμ. Η εκδήλωση συνεχίστηκε με την κοπή της κορδέλας από τον κ. Εφραίμ και την αντιδήμαρχο κ. Μαίρη Κουκούλη.
Ακολούθησε η παρουσίαση των έργων της έκθεσης από τον αρχιτέκτονα κ. Ιωάννη Δέδε.
Συντελεστές της έκθεσης είναι: ο Αρχιμανδρίτης Νεκτάριος Δαρδανός - Πρωτοσύγκελλος, Ιστορικός - Θεολόγος, η Κωνσταντίνα Αδαμοπούλου, Αρχειονόμος - Ιστορικός, ο Ιωάννης Δέδες, Αρχιτέκτων, ο Χρήστος Φ. Μαργαρίτης, Ερευνητής - Συλλέκτης, ο Γεώργιος Μπήτρος, Θεολόγος, Γυμνασιάρχης, η Ιωάννα Στουφή - Πουλημένου Καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ και ο Θεολόγος - ο κ. Φριλίγκος Ιωάννης Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης.
Βιογραφικό του Κωνσταντίνου Αρτέμη
Ο Κωνσταντίνος Αρτέμης (1878-1972) υπήρξε από τους τελευταίος Έλληνες δυτικότροπους ακαδημαϊκούς ζωγράφους. Επηρεασμένος από την τέχνη των Ναζαρηνών , η δράση του ξεκινά στα τέλη του 19 ου αι. και φτάνει μέχρι το τρίτο τέταρτο του 20 ου . Μαθητής του Νικολάου Λύτρα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και προστατευόμενος της βασίλισσας Όλγας πηγαίνει με υποτροφία στην Αγιογραφική Σχολή της Αυτοκρατορικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης, την οποία έχει ιδρύσει ο ναζαρηνός ζωγράφος Alexander Ivanov(1806-1858).
Από το τεράστιο σε όγκο εικονογραφικό του έργο, σε πενήντα πέντε ναούς σε ολόκληρη την Ελλάδα, στην έρευνα μας θα περιοριστούμε σε οκτώ και συγκεκριμένα στις δεσποτικές εικόνες των τέμπλων αυτών των ναών. Ποιο συγκεκριμένα θα μελετήσουμε τις εικόνες των ναών : Αγίου Βασιλείου Τρίπολης (1918), Αγίας Σοφίας Μερόπειου Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Ακρόπολης Αθηνών (1929), Αγίου Κωνσταντίνου Πειραιά (1930), Αγίου Αντωνίου Σπετσών (1931), Αγίου Βασιλείου οδού Μετσόβου Αθηνών (1934-1955), Αγίας Αικατερίνης και παρεκκλησίου Αγίου Βικεντίου Καστέλας Πειραιώς (1938), Θωρηκτού Αβέρωφ (1941) και Αγίας Τριάδας (Αγίου Νεκταρίου) Αίγινας (1952).
Στο σημείωμα του Δρ Ιωάννη Φριλίγκου για την έκθεση, διάβαζουμε σχετικά:
Ο Κ. Αρτέμης στις μορφές του δημιουργεί έντονα συναισθήματα. Ο υπερτονισμός του συναισθήματος είναι από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ναζαρηνού κινήματος, στο οποίο ανήκει και υπηρετεί ο ζωγράφος. Η εικόνα γίνεται στο σύνολο της ένας καθρέφτης του ορατού κόσμου. Η ζωγραφική του επιφάνεια αποτελεί πλέον ένα παράθυρο της πραγματικότητας. Πρόκειται για ένα εικαστικό επίτευγμα, στο οποίο συνέβαλε καθοριστικά η χρήση της ελαιογραφίας, της τεχνικής δηλαδή, που αντικατέστησε την αυγοτέμπερα των Βυζαντινών. Ακολουθώντας την ναζαρηνή τέχνη προσάρμοσε το έργο του στα μέτρα και τα όρια του ανθρώπου προσπερνώντας την ορθόδοξη βυζαντινή τέχνη, η οποία έβλεπε την αγιογραφία ως μυστηριώδη αντανάκλαση του μεταφυσικού κόσμου. Τα ιερά πρόσωπα απεικονίζονται με ρεαλισμό, ως κοινοί άνθρωποι, με τα συναισθήματά τους να εκφράζονται άμεσα. Τονίζονται δηλαδή ο πόνος, η ομορφιά και η χαρά των εικονιζόμενων μορφών.
Συμπερασματικά, τα έργα του Κ. Αρτέμη ακολουθώντας τη δυτική θρησκευτική τέχνη, είναι γαλήνια, αρμονικά μα πάνω απ΄ όλα ανθρωποκεντρικά, πράγμα που ευνοεί την ευκολότερη αποδοχή τους από τους πιστούς.
Αίγινα, Δεκέμβριος 2022 Δρ Ιωάννης Φριλίγκος
O Κωνσταντίνος Αρτέμης (1878-1972), ένας σπουδαίος ζωγράφος του 20ού αιώνα, αγιογραφεί δεσποτικές εικόνες τέμπλου σε πολλούς και σημαντικούς ναούς όπως: στον ναό του Αγίου Βασιλείου Τριπόλεως (1918), στον ναό του Αγίου Κωνσταντίνου στον Πειραιά (1930), στο ναό του Αγίου Βασιλείου στην οδό Μετσόβου στην Αθήνα (1934), στην Αγία Αικατερίνη στην Καστέλα του Πειραιά (1938). Όλες οι εικόνες έχουν αποδοθεί με την τεχνική της ελαιογραφίας σε ξύλο, όπως και οι δύο εικόνες τέμπλου: ο Ιησούς Χριστός (100x44 εκ.) και η Μήτηρ Θεού (100x44 εκ.), ενυπόγραφες και χρονολογημένες (1952), που προέρχονται από το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας (Αγίου Νεκταρίου), εδώ στην Αίγινα. Οι εικόνες αυτές παρουσιάζονται στην παραπλεύρως αίθουσα όπως, επίσης, και τα ανθίβολα (σχέδια εργασίας, μολύβι σε χαρτί): Ο αρχάγγελος Μιχαήλ (100x70 εκ.) και O αρχάγγελος Γαβριήλ (200x100 εκ.).
Ο Κ. Αρτέμης στις μορφές του δημιουργεί έντονα συναισθήματα. Ο υπερτονισμός του συναισθήματος είναι από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ναζαρηνού κινήματος, στο οποίο ανήκει και υπηρετεί ο ζωγράφος. Η εικόνα γίνεται στο σύνολο της ένας καθρέφτης του ορατού κόσμου. Η ζωγραφική του επιφάνεια αποτελεί πλέον ένα παράθυρο της πραγματικότητας. Πρόκειται για ένα εικαστικό επίτευγμα, στο οποίο συνέβαλε καθοριστικά η χρήση της ελαιογραφίας, της τεχνικής δηλαδή, που αντικατέστησε την αυγοτέμπερα των Βυζαντινών. Ακολουθώντας την ναζαρηνή τέχνη προσάρμοσε το έργο του στα μέτρα και τα όρια του ανθρώπου προσπερνώντας την ορθόδοξη βυζαντινή τέχνη, η οποία έβλεπε την αγιογραφία ως μυστηριώδη αντανάκλαση του μεταφυσικού κόσμου. Τα ιερά πρόσωπα απεικονίζονται με ρεαλισμό, ως κοινοί άνθρωποι, με τα συναισθήματά τους να εκφράζονται άμεσα. Τονίζονται δηλαδή ο πόνος, η ομορφιά και η χαρά των εικονιζόμενων μορφών.
Συμπερασματικά, τα έργα του Κ. Αρτέμη ακολουθώντας τη δυτική θρησκευτική τέχνη, είναι γαλήνια, αρμονικά μα πάνω απ΄ όλα ανθρωποκεντρικά, πράγμα που ευνοεί την ευκολότερη αποδοχή τους από τους πιστούς.
Αίγινα, Δεκέμβριος 2022 Δρ Ιωάννης Φριλίγκος
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Αρχιερατικός Επίτροπος Αιγίνης π. Αμφιλόχιος Γελαδάκης, ο κλήρος του νησιού, η αντιδήμαρχος κ. Μαίρη Κουκούλη, οι δημοτικοί σύμβουλοι κ. Παναγιώτης Μαρμαρινός και Νεκτάριος Λεούσης, η αναπληρώτρια Προϊσταμένη του Τμήματος Γ.Α.Κ. Αργοσαρωνικού, κ. Κωνσταντίνα Αδαμοπούλου, ο πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Καποδιστριακής Δημόσιας Βιβλιοθήκης Αίγινας κ. Γιώργος Καλόφωνος, η πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Ιδρύματος Ανδρέα Δ. Καψάλη κ. Σίλα Αλεξίου, ο πρόεδρος του Συλλόγου Προόδου και Αλληλεγγύης Αγίων κ. Παναγιώτης Χελιώτης και κάτοικοι του νησιού.
