Ανάγλυφο… μασκάρεμα!
Της Προνόης Θεολογίδου, Μέλους της Επιτροπής 2021 Αίγινας.
Απορίες και ερωτηματικά δημιουργεί το σημερινό δημοσίευμα του Aeginaportal σχετικά με την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Αίγινας (συνεδρίαση 22ας Δεκεμβρίου 2020), που «εγκρίνει την τοποθέτηση ανάγλυφου έργου στο λιμάνι του Αγίου Βασιλείου, με θέμα την άφιξή του στην Αίγινα. Στο ανάγλυφο θα απεικονίζεται ο Ιωάννης Καποδίστριας, τη στιγμή που αποβιβάζεται στο νησί της Αίγινας, με ρεαλιστική απόδοση των φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών του».
Εύκολο αυτό! Έχουμε άπειρες απεικονίσεις του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας! Αλλά ποιος ρεαλισμός επιβάλλει την τοποθέτηση αυτού του έργου στον Άη Βασίλη; Ποιος φορέας έχει την ευθύνη για την κατάθεση της πρότασης, της προκήρυξης και ανάθεσης με τόσες - δευτερεύουσες πάντως- λεπτομέρειες (μέχρι και η στερέωσή του με ανοξείδωτους πύρους αναφέρεται!). Κανείς δεν ονομάζεται, ενώ ξαφνιάζει η a priori συγκαταβατική αποδοχή της πρότασης από το Δ. Σ. του Λιμενικού Ταμείου.
Ασφαλώς, ο εορτασμός της ιστορικής επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 δημιουργεί στο Μέγα Πανελλήνιον βαθιά συγκίνηση και έντονη επιθυμία να τιμήσουμε με έργα αυτούς στους οποίους χρωστάμε την ελευθερία και ανεξαρτησία μας. Και είναι ανάγκη με νηφαλιότητα και ψυχραιμία να αναδιφήσουμε στις ιστορικές πηγές, εφόσον επιδιώκουμε «ρεαλιστική απόδοση», ώστε να αποφύγουμε την κατασκευή κι άλλων μύθων που καλλιεργούν οξείες εντάσεις και ανόητους τοπικιστικούς ανταγωνισμούς.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, σύμφωνα με την «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος», επιβιβάστηκε στο “Warspite” και από τη Μάλτα «την 11 Ιανουαρίου 1828 περί λύχνων αφάς άραξεν εις τον λιμένα της Αιγίνης», όπως όλοι γνωρίζουμε.
Τα αρχαία λιμάνια της Αίγινας είχαν καταστραφεί και είχαν από χρόνια εγκαταλειφθεί. Η παραλία είχε γίνει βούρκος από τις προσχώσεις κι ήταν αδύνατο να πλησιάσουν μεγάλα πλοία, μόνο μικρές βάρκες μπορούσαν να «δέσουν» εκεί. Στα χρόνια του Αγώνα τα μεγάλα εμπορικά και πολεμικά καράβια των ευρωπαϊκών δυνάμεων αγκυροβολούσαν στον Μαραθώνα, εκεί όπου έφτασε και ο Καποδίστριας. Αλλά δεν αποβιβάστηκε εκεί!
Ο Ιω. Βαπτιστής Θεοτόκης στο «Ημερολόγιό» του γράφει ότι στο πλοίο «την εσπέραν γύρω στις 8 τον επισκέφθηκε η Αντικυβερνητική Επιτροπή μαζί με τους Γραμματείς της Επικρατείας επί των Εξωτερικών και Εσωτερικών». Το ίδιο αναφέρει και η «Γενική Εφημερίς» της 14ης Ιανουαρίου: στον Μαραθώνα αγκυροβόλησε το “Warspite”, αλλά ο Καποδίστριας δεν βγήκε από το πολεμικό πλοίο!
Την επόμενη μέρα (12/24 Ιανουαρίου), πλαισιωμένος από τους αξιωματικούς των συμμαχικών πλοίων, αποβιβάστηκε στην πόλη της Αίγινας με βάρκα του αγγλικού πολεμικού που είχε ελληνική σημαία! Οι περιγραφές από την υποδοχή του είναι συγκλονιστικές, πραγματικά ρεαλιστικές. Όλα τα αγκυροβολημένα τριγύρω πλοία, ελληνικά και ξένα, υποδέχονται με κανονιοβολισμούς τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας. «Δεκάδες χιλιάδες λαού είχαν συγκεντρωθεί από όλη την Αίγινα στην πρωτεύουσα του νησιού» για να τον υποδεχτούν, όπως αναφέρεται στον ΙΒ τόμο της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών.
Στην παραλία τον υποδέχτηκε η Βουλή «με τα πλέον ζωηρά δείγματα της κοινής τιμής και αγάπης… αι φωναί και αι ζητωκραυγαί ενωμέναι με την βροντήν των πυροβόλων, έκαμαν τον λαόν να ανατριχιάζη και να σκιρτά από την χαράν του ωθούμενοι ποίος από ποίον να έμβη εμπρός να τον ιδή πρωτύτερα». Πιο ρεαλιστική είναι η κατάθεση του ίδιου του Καποδίστρια, καθώς περιγράφει συγκλονισμένος την εντύπωση που του προκαλεί το συγκεντρωμένο πλήθος. «Είδα πολλά εις την ζωήν μου, αλλά σαν το θέαμα, όταν έφτασα εδώ εις την Αίγινα δεν είδα παρόμοιο ποτέ κι άλλος να μην το ιδεί! Ζήτω ο Κυβερνήτης ο σωτήρας μας, ο ελευθερωτής μας, φώναζαν γυναίκες αναμαλλιάρες, άντρες με λαβωματιές πολέμου, ορφανά γδυτά, κατεβασμένα από τες σπηλιές! Δεν ήταν το συναπάντημά μου φωνή χαράς αλλά θρήνος. Η γη εβρέχετο από δάκρυα. Εβρέχετο η μυρτιά και η δάφνη του στολισμένου δρόμου από τον γιαλό εις την Εκκλησία. Ανατρίχιαζα. Μου έτρεμαν τα γόνατα. Η φωνή του λαού μού έσχιζε την καρδιά». Πολύ συγκινημένος «με χαρίεν αλλά σοβαρόν ύφος και βάδισμα» προχώρησε προς τη Μητρόπολη της Παναγίας, την έδρα του Βουλευτηρίου.
Είναι αδύνατον να αγνοήσει κανείς τις λεπτομερείς περιγραφές του γεγονότος και είναι παραποίηση και παραχάραξη της ιστορίας η μετάθεση της άφιξης του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας από την πόλη της Αίγινας στο ανύπαρκτο τότε λιμάνι του Άη Βασίλη! Το πλήθος του εξαθλιωμένου κόσμου που τον υποδέχεται δεν θα μπορούσε να φτάσει εκεί ούτε ο Καποδίστριας, άνδρας 52 χρόνων με ασθενική κράση, να διασχίσει δύσβατα μονοπάτια για να έλθει πεζοπορώντας στην πόλη, να φτάσει ακμαίος στη Μητρόπολη! Κι ο δρόμος προς την Περιβόλα, ο πρώτος αμαξιτός δρόμος του ελληνικού κράτους, χαράχτηκε και στρώθηκε επί Καποδίστρια, όταν άρχισε η καλλιέργεια της πατάτας στην περιοχή και χτίστηκε πια μια αποβάθρα στον Άη Βασίλη. (βλ. Γ. Κουλικούρδη, Αίγινα Ι σ. 48-9)
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ανέλαβε να επιτελέσει σε λίγο χρόνο μεγάλο έργο έχοντας βάση και ορμητήριο την πόλη της Αίγινας. Μέσα σ’ αυτήν, κυρίως, συναντάμε τα ίχνη της κομβικής παρουσίας του στο νησί μας. Περπατώντας στην πόλη συναντάς το Κυβερνείο, το Ορφανοτροφείο, το Εϋνάρδειο. Επισκεπτόταν, βέβαια, πολύ συχνά την Περιβόλα, επιβλέποντας την καλλιέργεια της πατάτας κι απομονώθηκε στον πύργο του Βούλγαρη για ένα διάστημα στην περίοδο της πανώλης.
Ο Μαραθώνας, η Αιγινήτισσα, τα Βροχεία είναι, ασφαλώς, ωραίοι παραθεριστικοί οικισμοί, όπου σημαντικοί άνθρωποι κάνουν πολλά συμβάλλοντας στην προβολή και ανάδειξη της πολιτισμικής μας ταυτότητας, χωρίς να χρειάζονται μασκαρέματα της Ιστορίας.
Της Προνόης Θεολογίδου, Μέλους της Επιτροπής 2021 Αίγινας.
Απορίες και ερωτηματικά δημιουργεί το σημερινό δημοσίευμα του Aeginaportal σχετικά με την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Αίγινας (συνεδρίαση 22ας Δεκεμβρίου 2020), που «εγκρίνει την τοποθέτηση ανάγλυφου έργου στο λιμάνι του Αγίου Βασιλείου, με θέμα την άφιξή του στην Αίγινα. Στο ανάγλυφο θα απεικονίζεται ο Ιωάννης Καποδίστριας, τη στιγμή που αποβιβάζεται στο νησί της Αίγινας, με ρεαλιστική απόδοση των φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών του».
Εύκολο αυτό! Έχουμε άπειρες απεικονίσεις του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας! Αλλά ποιος ρεαλισμός επιβάλλει την τοποθέτηση αυτού του έργου στον Άη Βασίλη; Ποιος φορέας έχει την ευθύνη για την κατάθεση της πρότασης, της προκήρυξης και ανάθεσης με τόσες - δευτερεύουσες πάντως- λεπτομέρειες (μέχρι και η στερέωσή του με ανοξείδωτους πύρους αναφέρεται!). Κανείς δεν ονομάζεται, ενώ ξαφνιάζει η a priori συγκαταβατική αποδοχή της πρότασης από το Δ. Σ. του Λιμενικού Ταμείου.
Ασφαλώς, ο εορτασμός της ιστορικής επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 δημιουργεί στο Μέγα Πανελλήνιον βαθιά συγκίνηση και έντονη επιθυμία να τιμήσουμε με έργα αυτούς στους οποίους χρωστάμε την ελευθερία και ανεξαρτησία μας. Και είναι ανάγκη με νηφαλιότητα και ψυχραιμία να αναδιφήσουμε στις ιστορικές πηγές, εφόσον επιδιώκουμε «ρεαλιστική απόδοση», ώστε να αποφύγουμε την κατασκευή κι άλλων μύθων που καλλιεργούν οξείες εντάσεις και ανόητους τοπικιστικούς ανταγωνισμούς.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, σύμφωνα με την «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος», επιβιβάστηκε στο “Warspite” και από τη Μάλτα «την 11 Ιανουαρίου 1828 περί λύχνων αφάς άραξεν εις τον λιμένα της Αιγίνης», όπως όλοι γνωρίζουμε.
Τα αρχαία λιμάνια της Αίγινας είχαν καταστραφεί και είχαν από χρόνια εγκαταλειφθεί. Η παραλία είχε γίνει βούρκος από τις προσχώσεις κι ήταν αδύνατο να πλησιάσουν μεγάλα πλοία, μόνο μικρές βάρκες μπορούσαν να «δέσουν» εκεί. Στα χρόνια του Αγώνα τα μεγάλα εμπορικά και πολεμικά καράβια των ευρωπαϊκών δυνάμεων αγκυροβολούσαν στον Μαραθώνα, εκεί όπου έφτασε και ο Καποδίστριας. Αλλά δεν αποβιβάστηκε εκεί!
Ο Ιω. Βαπτιστής Θεοτόκης στο «Ημερολόγιό» του γράφει ότι στο πλοίο «την εσπέραν γύρω στις 8 τον επισκέφθηκε η Αντικυβερνητική Επιτροπή μαζί με τους Γραμματείς της Επικρατείας επί των Εξωτερικών και Εσωτερικών». Το ίδιο αναφέρει και η «Γενική Εφημερίς» της 14ης Ιανουαρίου: στον Μαραθώνα αγκυροβόλησε το “Warspite”, αλλά ο Καποδίστριας δεν βγήκε από το πολεμικό πλοίο!
Την επόμενη μέρα (12/24 Ιανουαρίου), πλαισιωμένος από τους αξιωματικούς των συμμαχικών πλοίων, αποβιβάστηκε στην πόλη της Αίγινας με βάρκα του αγγλικού πολεμικού που είχε ελληνική σημαία! Οι περιγραφές από την υποδοχή του είναι συγκλονιστικές, πραγματικά ρεαλιστικές. Όλα τα αγκυροβολημένα τριγύρω πλοία, ελληνικά και ξένα, υποδέχονται με κανονιοβολισμούς τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας. «Δεκάδες χιλιάδες λαού είχαν συγκεντρωθεί από όλη την Αίγινα στην πρωτεύουσα του νησιού» για να τον υποδεχτούν, όπως αναφέρεται στον ΙΒ τόμο της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους της Εκδοτικής Αθηνών.
Στην παραλία τον υποδέχτηκε η Βουλή «με τα πλέον ζωηρά δείγματα της κοινής τιμής και αγάπης… αι φωναί και αι ζητωκραυγαί ενωμέναι με την βροντήν των πυροβόλων, έκαμαν τον λαόν να ανατριχιάζη και να σκιρτά από την χαράν του ωθούμενοι ποίος από ποίον να έμβη εμπρός να τον ιδή πρωτύτερα». Πιο ρεαλιστική είναι η κατάθεση του ίδιου του Καποδίστρια, καθώς περιγράφει συγκλονισμένος την εντύπωση που του προκαλεί το συγκεντρωμένο πλήθος. «Είδα πολλά εις την ζωήν μου, αλλά σαν το θέαμα, όταν έφτασα εδώ εις την Αίγινα δεν είδα παρόμοιο ποτέ κι άλλος να μην το ιδεί! Ζήτω ο Κυβερνήτης ο σωτήρας μας, ο ελευθερωτής μας, φώναζαν γυναίκες αναμαλλιάρες, άντρες με λαβωματιές πολέμου, ορφανά γδυτά, κατεβασμένα από τες σπηλιές! Δεν ήταν το συναπάντημά μου φωνή χαράς αλλά θρήνος. Η γη εβρέχετο από δάκρυα. Εβρέχετο η μυρτιά και η δάφνη του στολισμένου δρόμου από τον γιαλό εις την Εκκλησία. Ανατρίχιαζα. Μου έτρεμαν τα γόνατα. Η φωνή του λαού μού έσχιζε την καρδιά». Πολύ συγκινημένος «με χαρίεν αλλά σοβαρόν ύφος και βάδισμα» προχώρησε προς τη Μητρόπολη της Παναγίας, την έδρα του Βουλευτηρίου.
Είναι αδύνατον να αγνοήσει κανείς τις λεπτομερείς περιγραφές του γεγονότος και είναι παραποίηση και παραχάραξη της ιστορίας η μετάθεση της άφιξης του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας από την πόλη της Αίγινας στο ανύπαρκτο τότε λιμάνι του Άη Βασίλη! Το πλήθος του εξαθλιωμένου κόσμου που τον υποδέχεται δεν θα μπορούσε να φτάσει εκεί ούτε ο Καποδίστριας, άνδρας 52 χρόνων με ασθενική κράση, να διασχίσει δύσβατα μονοπάτια για να έλθει πεζοπορώντας στην πόλη, να φτάσει ακμαίος στη Μητρόπολη! Κι ο δρόμος προς την Περιβόλα, ο πρώτος αμαξιτός δρόμος του ελληνικού κράτους, χαράχτηκε και στρώθηκε επί Καποδίστρια, όταν άρχισε η καλλιέργεια της πατάτας στην περιοχή και χτίστηκε πια μια αποβάθρα στον Άη Βασίλη. (βλ. Γ. Κουλικούρδη, Αίγινα Ι σ. 48-9)
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ανέλαβε να επιτελέσει σε λίγο χρόνο μεγάλο έργο έχοντας βάση και ορμητήριο την πόλη της Αίγινας. Μέσα σ’ αυτήν, κυρίως, συναντάμε τα ίχνη της κομβικής παρουσίας του στο νησί μας. Περπατώντας στην πόλη συναντάς το Κυβερνείο, το Ορφανοτροφείο, το Εϋνάρδειο. Επισκεπτόταν, βέβαια, πολύ συχνά την Περιβόλα, επιβλέποντας την καλλιέργεια της πατάτας κι απομονώθηκε στον πύργο του Βούλγαρη για ένα διάστημα στην περίοδο της πανώλης.
Ο Μαραθώνας, η Αιγινήτισσα, τα Βροχεία είναι, ασφαλώς, ωραίοι παραθεριστικοί οικισμοί, όπου σημαντικοί άνθρωποι κάνουν πολλά συμβάλλοντας στην προβολή και ανάδειξη της πολιτισμικής μας ταυτότητας, χωρίς να χρειάζονται μασκαρέματα της Ιστορίας.
