Αποχαιρετισμός
Έφυγε ο Γιάννης Σανταντόνιο. Ένας προσηνής, διεισδυτικός, δημιουργικός άνθρωπος, ένας πραγματικός καλλιτέχνης. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην ποιότητα του εικαστικού του έργου, αλλά στην ίδια τη φύση του Γιάννη.
Ένας ζωγράφος «ταξιδευτής» που επέλεγε τον τόπο που θα κατοικίσει, από τη συγκίνηση των ερεθισμάτων που δεχόταν, για να τα μετουσιώσει σε έργο. Έτσι διάλεξε και την Αίγινα για να κατοικίσει, χωρίς να έχει σχέση γενιάς ή κληρονομιάς με τον τόπο. Και έφτιαξε το σπίτι του, αλλά δεν παρέμεινε μέσα σ’ αυτό ζωγραφίζοντας και συναστρεφόμενος τους ομοίους του. Ο τόπος γι’ αυτόν δεν ήταν μόνο το φυσικό τοπίο, αλλά και οι άνθρωποι του. Αυτούς συναναστράφηκε στα καφενεία, στην παραλία, στην αγορά και αυτοί τον ήξεραν σαν τον «κυρ Γιάννη» των ψαράδων, τον «Γιάννη» των ώριμων διαλόγων και αντιπαραθέσεων.
Γι’ αυτούς τους ανθρώπους, που δεν τους ξεχώριζε από τον τόπο τους, ζωγράφιζε τα έργα του, χωρίς κανένα κέρδος, και τα τοποθετούσε σε δημόσιους χώρους , εκτεθειμένα στο βλέμμα των περαστικών- όχι σε γκαλερί και αστικά σαλόνια, αλλά στις δεξαμενές στον δρόμο, στο κέντρο υγείας, ή στο νοσοκομείο. Όταν μου έκανε την τιμή να προλογίσω ένα έργο του- τη δεξαμενή στην Παχιά Ράχη , δεν μου πρότεινε τι να πω, δεν μου ζήτησε καν να τον ενημερώσω για το περιεχόμενο της παρουσίασης- απλά με άφησε να αισθανθώ την εικόνα του και άκουσε τα λεγόμενα, πρώτη φορά μαζί με όλους τους παρευρισκόμενους.
Αυτός ήταν ο Γιάννης- ο δημιουργός που ήθελε οι άνθρωποι να νοιώθουν τα έργα του, να ζουν οπτικά τον λόγο του, να μετέχουν στα μηνύματα του αβίαστα, σαν ένα μέρος της καθημερινότητας τους, μέσα από την εικόνα που αντικρίζουν γυρνώντας στα σπίτια τους, περπατώντας στον δρόμο, πηγαίνοντας στον γιατρό. Αυτός ήταν εξ’ άλλου ο συνειδητός τρόπος του να εντάσσει στην κοινωνία τον εαυτό του και την προσφορά του, χωρίς να συμμετέχει στο εμπόριο της τέχνης. Θέση που τήρησε απαρέγκλιτα σε όλη του τη ζωή. Νομίζω ότι παρότι τα πιο γνωστά του έργα σε μια πρώτη ανάγνωση μοιάζουν να στόχευαν να δημιουργήσουν μια ψευδαίσθηση πάνω σε αστικά στοιχεία που θα τα ενσωμάτωνε στο φυσικό τοπίο, στα λιγότερο γνωστά του έργα, θα του ταίριαζε πολύ η τοποθέτηση του Πικάσο για τους καλλιτέχνες και την τέχνη.
‘’Τι πιστεύετε ότι είναι ένας καλλιτέχνης; Ένας ανόητος που δεν έχει μάτια παρά μόνο για να ζωγραφίζει; Το ακριβώς αντίθετο, ο καλλιτέχνης είναι πολιτικό ον, αφυπνισμένο μπροστά στα μεγάλα ή μικρά γεγονότα του κόσμου… Η ζωγραφική δεν είναι για να διακοσμεί διαμερίσματα. Η ζωγραφική είναι ένα πολεμικό όργανο άμυνας και επίθεσης απέναντι στον εχθρό’’.
Ζωή Γεωργιάδου
Έφυγε ο Γιάννης Σανταντόνιο. Ένας προσηνής, διεισδυτικός, δημιουργικός άνθρωπος, ένας πραγματικός καλλιτέχνης. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην ποιότητα του εικαστικού του έργου, αλλά στην ίδια τη φύση του Γιάννη.
Ένας ζωγράφος «ταξιδευτής» που επέλεγε τον τόπο που θα κατοικίσει, από τη συγκίνηση των ερεθισμάτων που δεχόταν, για να τα μετουσιώσει σε έργο. Έτσι διάλεξε και την Αίγινα για να κατοικίσει, χωρίς να έχει σχέση γενιάς ή κληρονομιάς με τον τόπο. Και έφτιαξε το σπίτι του, αλλά δεν παρέμεινε μέσα σ’ αυτό ζωγραφίζοντας και συναστρεφόμενος τους ομοίους του. Ο τόπος γι’ αυτόν δεν ήταν μόνο το φυσικό τοπίο, αλλά και οι άνθρωποι του. Αυτούς συναναστράφηκε στα καφενεία, στην παραλία, στην αγορά και αυτοί τον ήξεραν σαν τον «κυρ Γιάννη» των ψαράδων, τον «Γιάννη» των ώριμων διαλόγων και αντιπαραθέσεων.
Γι’ αυτούς τους ανθρώπους, που δεν τους ξεχώριζε από τον τόπο τους, ζωγράφιζε τα έργα του, χωρίς κανένα κέρδος, και τα τοποθετούσε σε δημόσιους χώρους , εκτεθειμένα στο βλέμμα των περαστικών- όχι σε γκαλερί και αστικά σαλόνια, αλλά στις δεξαμενές στον δρόμο, στο κέντρο υγείας, ή στο νοσοκομείο. Όταν μου έκανε την τιμή να προλογίσω ένα έργο του- τη δεξαμενή στην Παχιά Ράχη , δεν μου πρότεινε τι να πω, δεν μου ζήτησε καν να τον ενημερώσω για το περιεχόμενο της παρουσίασης- απλά με άφησε να αισθανθώ την εικόνα του και άκουσε τα λεγόμενα, πρώτη φορά μαζί με όλους τους παρευρισκόμενους.
Αυτός ήταν ο Γιάννης- ο δημιουργός που ήθελε οι άνθρωποι να νοιώθουν τα έργα του, να ζουν οπτικά τον λόγο του, να μετέχουν στα μηνύματα του αβίαστα, σαν ένα μέρος της καθημερινότητας τους, μέσα από την εικόνα που αντικρίζουν γυρνώντας στα σπίτια τους, περπατώντας στον δρόμο, πηγαίνοντας στον γιατρό. Αυτός ήταν εξ’ άλλου ο συνειδητός τρόπος του να εντάσσει στην κοινωνία τον εαυτό του και την προσφορά του, χωρίς να συμμετέχει στο εμπόριο της τέχνης. Θέση που τήρησε απαρέγκλιτα σε όλη του τη ζωή. Νομίζω ότι παρότι τα πιο γνωστά του έργα σε μια πρώτη ανάγνωση μοιάζουν να στόχευαν να δημιουργήσουν μια ψευδαίσθηση πάνω σε αστικά στοιχεία που θα τα ενσωμάτωνε στο φυσικό τοπίο, στα λιγότερο γνωστά του έργα, θα του ταίριαζε πολύ η τοποθέτηση του Πικάσο για τους καλλιτέχνες και την τέχνη.
‘’Τι πιστεύετε ότι είναι ένας καλλιτέχνης; Ένας ανόητος που δεν έχει μάτια παρά μόνο για να ζωγραφίζει; Το ακριβώς αντίθετο, ο καλλιτέχνης είναι πολιτικό ον, αφυπνισμένο μπροστά στα μεγάλα ή μικρά γεγονότα του κόσμου… Η ζωγραφική δεν είναι για να διακοσμεί διαμερίσματα. Η ζωγραφική είναι ένα πολεμικό όργανο άμυνας και επίθεσης απέναντι στον εχθρό’’.
Ζωή Γεωργιάδου
